اختلال بیش فعالی و کم توجهی

اختلال بیش فعالی و کم توجهی ( ADHD )
شایعترین شکایت والدین، در کلینیک اعصاب و روان کودک و نوجوان، بیش فعالی و نقص تمرکز در این گروه سنی است.
والدین از شیطنت، مشکلات در مدرسه، از هم پاشیدگی و به هم خوردن نظم در خانواده شاکی هستند.

تعریف 
اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) الگویی از مشکلات است که معمولا در کودکی ایجاد میشوند. والدین و معلّم ها متوجه میشوند که کودک بیش از حد معمول فعالیت و تحرک دارد. دائم حواسش پرت می شود. نمیتواند حتی برای مدت کوتاهی مشغول یک کار ثابت باشد.
تکانشی است یعنی بدون فکر و ناگهانی دست به کاری می زند. تمرکز کردن برایش خیلی سخت و دشوار است. 
بسیاری از ما حداقل برخی از علائم بالا را در خود داریم ولی دچار اختلال نقص توجه و بیش فعالی نیستیم. زمانی می توان گفت فردی به ADHD مبتلاست که علائم بالا ارتباطش با سایر افراد یا وضعیت شغلی یا تحصیلی اش را دچار مشکل کند.

درمان
درمانهای مختلفی برای این اختلال وجود دارد ولی محرکها اولین قدم در درمان ADHD هستند.
از جمله داروهای محرک داروی متیل فنیدیت و دگزامفتامین است. داروهای غیرمحرک مانند آتوموکستین (مهارکننده بازجذب نوراپینفرین) و داروهای MAOIs نیز کاربرد دارند.
با دارو تا حد زیادی این علائم کنترل میشوند ولی آگاهی والدین در برخورد با رفتارهای کودک نیز جایگاه بالایی دارند.

درمان های غیر دارویی
درمان‌های غیردارویی این بیماری عبارتند از کاردرمانی، گفتار درمانی و درمان شناختی رفتاری، خانواده درمانی، مداخله در مدرسه، آموزش مهارت‌های اجتماعی، آموزش مدیریت والدین و نوروفیدبک است. همچنین اخیراً بهبود بیماری ADHD از طریق بازی با کودک (بازیِ درمانی) نیز در بین متخصصین رواج یافته‌است. بازی‌های درمانی اصول درمانی زیادی را دربرمی‌گیرند و به بچه‌ها کمک می‌کنند تا دربارهٔ مشکلاتشان گفتگو نمایند. همچنین به آن‌ها مهارت‌های ویژه شناختی و رفتاری را یاد می‌دهد.
مثلاً بچه‌ای که مشکلات خودکنترلی دارد مهارت‌های مهم اجتماعی مثل رعایت نوبت، گوش دادن به صحبت دیگران، رعایت قوانین بازی و غیره را نیز در حین بازی یادمی‌گیرد.سیر یا پیش آگهی:

این اختلال با افزایش سن بهتر میشود ولی ممکن است در بزرگسالی هم ادامه پیدا کند. در این صورت معمولا بیش فعالی تخفیف پیدا می کند ولی رفتارهای تکانشی، ضعف تمرکز و ریسک پذیری ممکن است بدتر شوند. این مسائل ممکن است با یادگیری، کار و نحوه ارتباط فرد با دیگران تداخل پیدا کنند. افسردگی، اضطراب، اعتماد به نفس پایین و سوءمصرف مواد در بزرگسالان مبتلا به ADHD شایع است.
بنابراین تشخیص و درمان به موقع میتواند پیش آگهی و سیر بیماری را به صورت چشمگیری دستخوش تغییر قرار دهد.

دکتر مروارید عالیشاه( متخصص اعصاب و روان)